Terminowe opłacanie składek ZUS to nie tylko obowiązek prawny, ale również ważny element odpowiedzialnego zarządzania finansami biznesu. O tym kto podlega temu obowiązkowi rozstrzyga regulacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Sprawy podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu w spółkach handlowych są jednak dość skomplikowane i zawiłe, w związku z czym warto poświęcić im nieco więcej uwagi.
W praktyce problemy ze składkami ZUS pojawiają się zwłaszcza w odniesieniu do wspólników spółek z o.o. Zasadniczo, obowiązek opłacania składek zależy od tego, czy mamy do czynienia z jednoosobową, czy z wieloosobową spółką z o.o.
Składki ZUS w spółce z o.o. – czy wspólnicy muszą je opłacać?
Co prawda, katalog podmiotów podlegających ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu zawiera się w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jednak na próżno szukać w nim odniesienia do osób prawnych, w tym do spółek z o.o. Należy zauważyć, iż obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym spoczywa wyłącznie na osobach fizycznych.
Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. – kiedy podlega ZUS?
Jednym z tytułów do objęcia obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. W tym zakresie trzeba zwrócić uwagę, iż za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu podlega wspólnik takiej spółki, zakładając oczywiście, że jest on osobą fizyczną. Warto przy tym dodać, iż pod pojęciem jednoosobowej spółki z o.o. należy rozumieć spółkę z o.o., w której wszystkie udziały należą do jednego wspólnika.
UWAGA!
Jakkolwiek zasadą jest, że wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, możliwa jest sytuacja, ze względu na zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych, że obowiązek wspólnika będzie ograniczony do konieczności odprowadzania składek tylko na ubezpieczenia zdrowotne. Stanie się tak np. wówczas, gdy wspólnik będzie prowadził działalność gospodarczą i będzie objęty ubezpieczeniem społecznym z tytułu, który powstał już wcześniej.
Wspólnik wieloosobowej spółki z o.o. – czy płaci składki?
Odmiennie rzecz ma się ze wspólnikami wieloosobowych spółek z o.o., którzy zostali wyłączeni z katalogu podmiotów ubezpieczenia. Tym niemniej, występowanie w spółce przynajmniej dwóch wspólników niekoniecznie musi przesądzać o tym, że wspólnicy nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, a przynajmniej na takim stanowisku stoją organy rentowe.
Wątpliwości pojawiają się w przypadku, gdy w spółce występuje wprawdzie co najmniej dwóch wspólników, jednak jeden z nich posiada niemal 100% udziałów w spółce. Udział drugiego wspólnika ma wówczas charakter de facto iluzoryczny, stąd zdaniem ZUS tego typu czynności mogą być uznane za dokonane w celu obejścia prawa.
Co mówi Sąd Najwyższy o wspólnikach dwuosobowych spółek?
O przedmiotowym zagadnieniu wypowiedział się również Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 21 lutego 2024 r., III UZP 8/23, Legalis, o następującej treści: Wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów, nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 SysUbSpołU.
Przedmiotowa uchwala SN stwarza podstawę do wzruszenia prawomocnie zakończonych postępowań i domagania się zwrotu nienależnie pobranych składek. Zgodnie bowiem z art. 83a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych istnieje możliwość żądania ponownego ustalenia prawa lub zobowiązania stwierdzonego decyzją ostateczną ZUS w sytuacji, gdy po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na to prawo lub zobowiązanie.
Jeżeli potrzebują Państwo profesjonalnej pomocy prawnej związanej z obowiązkami ubezpieczeniowymi wspólników spółek z o.o., uprzejmie zapraszamy do skorzystania z usług naszej kancelarii. Dzięki naszemu doświadczeniu i specjalistycznej wiedzy w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych, jesteśmy w stanie zapewnić Państwu kompleksowe doradztwo prawne. Nasz zespół składa się z doświadczonych prawników, którzy udzielą Państwu wsparcia w każdej sytuacji. Oferujemy indywidualne podejście do każdej sprawy, dostosowując nasze usługi do Państwa potrzeb.
